Het Charter in het ISO-landschap

Het Charter Duurzaam Ondernemen kan een goede opstap zijn naar de invoering van een milieu- of ander zorgsysteem rond duurzaam ondernemen. 

1. ISO 14001

De motivatie tot deelname aan een Charter Duurzaam Ondernemen of tot de invoering van een milieuzorgsysteem is vaak gelijklopend. De ondernemer wenst inzicht te verkrijgen in het milieurisico van zijn onderneming. Hij wil zijn bedrijfsvoering waarborgen op lange termijn. Vervolgens zijn er marketingaspecten, zoals het bekomen van een positief imago, het verbeteren van de relaties met overheid, omwonenden, klanten, aandeelhouders,... Uiteraard is ook het economische aspect een belangrijke drijfveer. Deelnemende bedrijven aan het Charter Duurzaam Ondernemen alsook ISO 14001 gestructureerde bedrijven nemen hun verantwoordelijkheid om hinder te voorkomen en de milieu-impact te beperken. Hierbij streven de bedrijven voortdurend duurzaam ondernemerschap en continue verbetering na.

Eén van de principes van het Charter Duurzaam Ondernemen is ‘meten = weten’. Ook ISO 14001 legt vast dat de belangrijkste parameters van de werkzaamheden (met significant milieu-effect) onderhevig zijn aan monitoring en meting. Ook het uitwerken van noodprocedures, het voeren van een communicatiepolitiek (bv. naar werknemers en omgeving) en het sensibiliseren en opleiden van eigen personeel behoren tot de gemeenschappelijke doelstellingen. Beide initiatieven kunnen daarenboven bekroond worden met een certificaat.

Specifiek stelt ISO 14001 aanvullende eisen op het vlak van significantiebepaling van de milieu-aspecten, definiëring van milieutaken, -verantwoordelijkheden, -bevoegdheden, beheersing van de werkzaamheden, uitvoering van interne milieuaudits en directiebeoordelingen, milieuregistraties, enz. Het administratief aspect van deelname aan een Charter Duurzaam Ondernemen is hierdoor heel wat beperkter ten opzichte van de uitwerking van een ISO-systeem.

2. ISO 26000

ISO 26000 is een internationale richtlijn voor MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen): een hulpmiddel voor bedrijven en organisaties bij de implementatie van MVO. Het is geen eisenstellende norm en kan dus niet worden gebruikt voor certificering. De richtlijn helpt organisaties te bepalen wat MVO voor hen betekent en helpt bij het structureel invoeren van MVO.

Het opstellen van de richtlijn heeft plaatsgevonden op basis van 'argumenten en consensus'. Er is dus een breed draagvlak voor ISO 26000 onder verschillende stakeholdergroepen: bedrijfsleven, overheid, vakbonden, consumenten, NGO's en overige partijen.

ISO 26000 is mede gebaseerd op vele internationale conventies, verdragen, gedragsnormen en richtlijnen die over MVO gaan - zoals de ILO-normen, OESO-richtlijnen, Global Compact en GRI.  Het helpt bij de implementatie van MVO door organisaties procesmatig en inhoudelijk te begeleiden bij het inhoud geven aan MVO. Het maakt de toepassing van bestaande richtlijnen makkelijker en plaatst ze in een breder MVO-verband.

ISO 26000 kan worden toegepast door alle soorten organisaties, bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties, over de hele wereld en in alle sectoren. Het is bedoeld voor zowel grote als kleine bedrijven.

Bedrijven kunnen ISO 26000 gebruiken als richtlijn (hulpmiddel) voor het implementeren van een MVO-beleid. Bedrijven kunnen dus geen certificaat, diploma of keurmerk behalen als ze dit proces hebben doorlopen. Hooguit kunnen ze stellen dat ze MVO hebben geïmplementeerd gebaseerd op ISO 26000. Het is dus eerder een hulpmiddel voor het systematisch invoeren van een MVO-beleid dan een bewijs ervan.

In principe is ISO 26000 bedoeld voor alle organisaties, dus ook voor kleinere bedrijven. Het is echter een erg omvangrijke richtlijn die uiteindelijk een beleidsmatige aanpak van MVO vergt. Voor KMO-koplopers die MVO willen integreren in alle bedrijfsprocessen is het een geschikt instrument. Voor kleine bedrijven die beginnen met MVO is het waarschijnlijk te complex.

De richtlijn gaat uit van 7 MVO-principes en 7 MVO-kernonderwerpen die vallen onder maatschappelijke verantwoordelijkheid.

MVO-principes

ISO 26000 benoemt 7 generieke MVO-principes. Deze principes vormen de basis bij ieder besluit en iedere activiteit van een organisatie. Het gaat om de volgende principes:

1.      Accountability (verantwoordelijkheid nemen en verantwoording afleggen)
2.      Transparantie
3.      Ethisch gedrag
4.      Respect voor stakeholderbelangen
5.      Respect voor wet- en regelgeving
6.      Respect voor internationale gedragsnormen
7.      Respect voor mensenrechten

Per principe geeft de richtlijn aan op welke manier een organisatie hier invulling aan kan geven.

MVO-kernthema's

Naast de MVO-principes, benoemt ISO 26000 7 MVO-kernthema's die in iedere organisatie aandacht moeten krijgen. Deze kernthema's zijn onderverdeeld in 36 subthema's, de MVO-issues. Organisaties moeten zelf bepalen of en in hoeverre een bepaald MVO-issue relevant is, maar ze moeten in ieder geval iets doen met elk van de 7 kernonderwerpen. Per subthema geeft ISO 26000 richtlijnen om invulling te kunnen geven aan de thema's.

1.      Bestuur van de organisatie
2.      Mensenrechten
3.      Arbeidsomstandigheden 
4.      Milieu 
5.      Eerlijk zakendoen 
6.      Consumentenaangelegenheden 
7.      Betrokkenheid bij de ontwikkeling van de gemeenschap

Deze algemene principes gelden als minimumvoorwaarden. Iedere organisatie zou minstens deze 7 principes moeten toepassen.

3. Het Charter Duurzaam Ondernemen en zorgsystemen

Bij de evaluatie tot het bekomen van het Charter Duurzaam Ondernemen-certificaat worden concreet de prestaties en de gerealiseerde acties beoordeeld en niet de borging van het systeem. Hierbij worden alle aspecten van duurzaam ondernemen (economie, mens en milieu) benaderd.

Het Charter Duurzaam Ondernemen wil hierbij inspelen op de belangrijke uitdagingen voor de bedrijfswereld om ook in de toekomst te kunnen overleven. De Evaluatiecommissie van het Charter Duurzaam Ondernemen beperkt zich niet tot het beoordelen, maar probeert tevens op een constructieve manier aanbevelingen te geven en verbeteropties te suggereren. Er is in het kader van de evaluatieaudits ook contact met diverse overheidsinstanties.

Tenslotte zorgen de initiatiefnemers via een academische zitting, persconferenties, verspreiding van ‘goede praktijken’, ervaringsuitwisseling, een website, publicaties en infodagen voor heel wat externe uitstraling voor de geleverde prestaties en voor het behaalde certificaat.

Enerzijds kunnen we stellen dat het Charter Duurzaam Ondernemen een ideale opstap is naar een volwaardig zorgsysteem zoals ISO 14001 of ISO 26000. Mits het inbouwen van een deel ‘systeemelementen’ kan milieuzorg of duurzaam ondernemen in alle lagen van de organisatie worden verankerd en onderhouden. Ook zijn de medewerkers van een Charterbedrijf reeds gewoon om ‘doorgelicht’ te worden, wat bij de implementatie van zorgsystemen zeker in hun voordeel speelt.

Anderzijds zijn er ISO 14001 gecertificeerde bedrijven die het Charter Duurzaam Ondernemen aanwenden als middel om invulling te geven aan het aspect van ‘continue verbetering’. Het Charter Duurzaam Ondernemen kan dus perfect dienen als planningsinstrument (onder andere vastleggen en realiseren van milieudoelstellingen volgens de ISO 14001-norm) binnen het zorgsysteem.

Redenen genoeg om te stellen dat het Charter Duurzaam Ondernemen en andere zorgsystemen zoals ISO 14001 of ISO 26000 elkaar goed aanvullen en ideale partners zijn!